Nauka Umiejętności w RPG

W jaki sposób Wasi Gracze rozwijają swoje postacie? Deklarują uczenie się na sesjach? A może po prostu wydają punkty doświadczenia? A może łączycie te dwie kwestie? Sprawa jest poważna i, szczerze mówiąc, zaczynając nowy system kieruję się wyłącznie podręcznikiem, ale szybko modyfikuję sposób, w jaki moi Gracze rozwijają umiejętności. 

Wyłącznie PD

Systemy zachęcają, by Gracze uczyli się za Punkty Doświadczenia. Czyli, grają, otrzymują nagrodę za sesję (albo za każdą ukończoną część scenariusza, jeśli nie pokrywa się ona z sesjami), a następnie wydają te punkty rozwijając umiejętności. To powszechny sposób, który sprawdza się w przypadku umiejętności związanych z codziennym doświadczeniem (czyli jeśli postać ma jakieś początkowe punkty w danej umiejętności, ale nie staje się kimś bardzo wyjątkowym w wyniku rozwinięcia).

Czynna, deklarowana nauka

Ten sposób, to delikatna modyfikacja powyższego, która pozwala na realne odwzorowanie uczenia się umiejętności na wyższe poziomy lub zaczynania nowej umiejętności. 

Jeśli Gracz chce, by jego postać nauczyła się nowej umiejętności, której nigdy nie praktykowała, musi mieć jakiś punkt zaczepienia. W niektórych przypadkach jest to samodzielny trening, w niektórych pomoc w postaci książki lub wskazówek nauczyciela. 

To samo, gdy postać podnosi umiejętność na poziom mistrzowski (lub po prostu staje się lepsza od innych). W takim przypadku wymagany jest forsowny trening, najlepiej pod okiem doświadczonego mistrza. 

W takich przypadkach nie pozwalam swoim Graczom na zwyczajny rozwój za Punkty Doświadczenia - muszą najpierw zadeklarować, że zajmują się poznawaniem nowej techniki lub szlifowaniem już znanej, poświęcić na to czas, a często także pieniądze i dopiero wtedy wolno im podnieść poziom danej umiejętności. Wyjątkiem jest tutaj prowadzony przeze mnie ostatnio Warhammer 4 ed, o którym za chwilkę.

Warhammer 4 edycja

W tym systemie Gracz może rozwijać jedynie te umiejętności (i talenty), na które pozwala mu obecna profesja. Co za tym idzie, by zacząć nową umiejętność, która należy do jego profesji, nie potrzebuje nauczyciela ani podręczników. Zasady niejako determinują jego predyspozycje, opisując w schemacie rozwinięć rzecz, które zdążył już poznać i ma prawo się ich nauczyć. 

Karą jest jednak to, że nie można rozwijać umiejętności (i talentów) spoza profesji. I tutaj mamy pole do popisu, w kwestii podręczników i nauczycieli.

Czy to jednak oznacza, że nie możemy aktywnie uczyć się w Warhammerze? Czy Gracze nie mogą deklarować ćwiczenia umiejętności, którą chcą rozwinąć? Czy to nic im nie daje? Otóż tutaj także warto pójść im na rękę. Proponuję taki sposób:

Gracz ma w schemacie rozwinięć umiejętność, którą chciałby pod koniec sesji rozwinąć. Niech będzie to Broń Biała (podstawowa). Gracz co rano deklaruje, że wstaje wcześniej niż reszta drużyny i przez godzinę robi rozgrzewkę, a następnie ćwiczy walkę z cieniem, pchnięcia, cięcia i wypady. Za każdy tak spędzony poranek daj Graczowi zapisać "+1 godzinę ćwiczeń". Na koniec sesji, jeśli Gracz przeznaczy jakieś punkty na Walka Wręcz (podstawowa) ze swojej podstawowej puli, otrzyma dodatkowo 1 PD za każdą godzinę, jaką poświęcił na ćwiczenia NA TEJ SESJI. Wiem - to nie jest dużo, bo taka nauka nie sprawia, że szybko podnosimy cechę, a Gracze lubią wykorzystywać takie sytuacje i zamęczać swoje postacie nieustannymi, wielogodzinnymi treningami, po których w tydzień dostaną +5 do umiejętności, a przecież nie o to nam chodzi. (A jeśli o to, to nic nie szkodzi na przeszkodzie, by każdą "wytrenowaną" godzinę nagrodzić nie 1, a kilkoma PD).

W kwestii uczenia się umiejętności, których nie mamy w schemacie rozwinięć swojej profesji, to proponuję Graczom możliwość uczenia się ich, za dodatkową opłatą (w PD). I tak:

• umiejętności podstawowe i już poznane umiejętności zaawansowane można rozwijać, ale koszt rozwoju jest podwójny (wymagana jest także przynajmniej praktyka),
• umiejętności nieznane, możemy rozwijać o ile mamy nauczyciela (kogoś, kto daną umiejętność posiada i zgodzi się poświęcić czas na nauczanie - ilość godzin to indywidualna kwestia) albo księgę (w przypadku zgłębiania wiedzy w jakimś temacie), koszt jest podwójny, a do tego pierwszy punkt kosztuje +100 PD,
• jeśli chcemy, na powyższej zasadzie możemy także pozwolić na naukę talentów (nauczyciel oraz podwójny koszt + 100 PD, na pierwszy punkt) i ich rozwój.

Warto jednak pamiętać o tym, że wiele umiejętności wymaga zgłębienia wiedzy, by je rozwijać. Pogłębienie wiedzy na jakiś temat wymaga studiów (trudno zwiększyć wiedzę z historii bez dowiadywania się nowych faktów, nie da się zwiększyć umiejętności chirurgicznych bez praktyki lub studiowania ksiąg, słuchania wykładów itp.).